Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) 60. yılını kutluyor. Türkiye’de yayın yapan ikinci televizyon kanalı olan TRT kamu yayıncılığı yapan tek kurumdur. TRT, 1-2 Mayıs tarihlerinde Ankara ATO Congressium’da düzenlenecek etkinliklerin yanı sıra televizyon ve radyo kanallarındaki yayınlarla bu özel günü tüm Türkiye ile dolu dolu kutlamaya hazırlanıyor. Peki, TRT ne zaman, hangi yıl kuruldu?

TRT NE ZAMAN, HANGİ YIL KURULDU?

1 Mayıs 1964’te Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nu kuran yasadan daha önce, ilk kez Türk Telsiz Telefon A.Ş.’ye bağlı olarak gerçekleştirilen radyo yayınları 1964’te TRT çatısı altında toplandı. 6 Mayıs 1927’de yayına başlayan İstanbul Radyosu’nun ardından 1928 yılında Ankara Radyosu ilk yayınlarını yaptı. Ankara ve İstanbul Radyoları 8 Eylül 1936 tarihinde PTT’ye devredildi. PTT’ye devredildikten sonra vericisi güçlendirilen Ankara Radyosu 28 Ekim 1938’de resmen işletmeye açıldı. Ekim 1938 yayınlarına ara veren İstanbul Radyosu, 19 Kasım 1949’da yayın hayatına geri döndü. II. Dünya Savaşı ile birlikte radyolar yeni kurulan Matbuat Umum Müdürlüğü’ne (Basın Yayın ve Turizm/Enformasyon Genel Müdürlüğü) bağlandı. 1950’de yayın hayatına İzmir Belediyesi’ne bağlı olarak başlayan İzmir Radyosu, 1953’ten itibaren Matbuat Umum Müdürlüğü bünyesinde yayınlarını sürdürdü. 1960’dan sonra 8 ilde İl Radyoları kuruldu. 1961’e gelindiğinde radyo yayınlarının yönetiminin özerk ve tarafsız bir kamu iktisadi kuruluşu olarak düzenlenmesini öngören Anayasa maddesi yürürlüğe girdi.

1 Mayıs 1964 tarihinde özel bir yasa ile devlet adına radyo ve televizyon yayınlarını yeterli, doğru ve tarafsız biçimde gerçekleştirmek üzere, tüzel kişiliğe sahip özerk bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak Türkiye Radyo Televizyon Kurumu kuruldu.

31 Ocak 1968’de Türkiye’nin ilk deneme televizyon yayını Ankara’da Mithatpaşa Stüdyosu’nda Mahmut Tali Öngören’in açılış konuşmasıyla başladı. Bu ilk deneme yayını yaklaşık 1,5 saat sürdü. Daha sonra haftada üç gün, üçer saat olarak devam eden yayınlar, 1 yıl sonra haftada 4 güne çıktı. 1970’te İzmir Televizyonu, ardından 1971’de İstanbul Televizyonu faaliyete geçti.

1969’da astronotların Ay’a ayak basmaları ve Zeki Müren’in Ankara’da verdiği konser televizyon ekranından yansıdı. 1973’te ise, Türkiye Cumhuriyeti’nin 2’inci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün cenaze töreni naklen yayınlandı. 20 Temmuz 1974’te başlayan Kıbrıs Barış Harekâtı’nda,n tüm Türkiye ve Avrupa TRT yayınlarıyla haberdar oldu. Eurovision Şarkı ve Beste Yarışması’na Türkiye, ilk kez 1975’te TRT’nin organizasyonuyla girdi. 1978’de ilk kez su altı kameraları kullanılarak “Derinlerdeki Geçmiş” adlı belgesel renkli film olarak çekildi. 1979 yılında, 5 ülkeden 133 çocuk, 31 liderin katıldığı ilk 23 Nisan Çocuk Şenliği düzenlendi.

1974 yılında Televizyon yayınları haftanın her günü gerçekleştirilirken, yayınlar ülke nüfusunun %55’i (19 milyon) ve ülke yüzölçümünün %28’i (210.861 kilometrekare) tarafından izlenilir oldu. Televizyonun Türkiye’ye gelişinin 10. yılında PTT merkezlerine kayıtlı Televizyon alıcı sayısı 2 milyon 250 bine ulaştı. Yurt içinden verilen ve yurt dışında alınan eşgüdüm, yayın, kayıt ve kurgu işlemlerini yapabilecek kapasitede olan Eurovision bağlantı merkezi 1982 yılında hizmete girdi. Giderek artan yayın saatleri ile birlikte ekran, 31 Aralık 1981 yılbaşı gecesinden itibaren renklenmeye başladı ve 1984 yılında tamamen renkli yayına geçildi.

1986 yılında, televizyonun 2. kanalı TV 2 adıyla yayın hayatına merhaba dedi. 1987’de “Intelsat” uydusundan kiralanan bir aktarıcıdan TRT’nin mevcut iki televizyon kanalı uydu yoluyla bütün Türkiye’ye ulaştı. TRT-3 ve GAP-TV’nin 1989 yılında hizmete girmesiyle 1968’deki ilk yayından 1989’a geçen 21 yılda TRT’nin kanal sayısı 4’e çıktı.

TRT, 1990 yılında Türkiye’nin ilk uzaktan eğitim sistemini kurarak, örgün eğitim kanalı işlevi ile yayınlar yapan TRT 4’ü yayın hayatına kazandırdı. Aynı yıl, Avrupa ülkelerinde yaşayan yurttaşların anavatanlarıyla olan bağlarını güçlendirmek için TRT-INT adlı ilk sınır ötesi televizyon kanalı da izleyicisiyle buluştu.

Yayıncılık tarihine imzasını atan bu televizyon kanallarını, 1993 yılında Kafkasya ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne yönelik programların yer aldığı TRT-AVRASYA kanalı, 1995 yılında ise Türkiye Cumhuriyeti Büyük Millet Meclisi’nden yayınlar yapan TBMM TV izledi.

1998 yılında ilk yurt dışı temsilciliği TRT Almanya – Berlin Temsilciliği açıldı. Bunu sırasıyla 1999 yılında Türkmenistan-Aşkabat Temsilciliği, 2000 yılında Azerbaycan-Bakü, Mısır-Kahire ve Belçika-Brüksel takip etti. 2002 yılına gelindiğinde 6’ncı yurt dışı bürosu ABD-Washington’da, 2004 yılında da Özbekistan-Taşkent bürosu açıldı.

TRT 60. YIL GALA ETKİNLİKLERİ

TRT, 60’ıncı yıl etkinlikleri kapsamında 1 – 2 Mayıs tarihlerinde, tüm halkın davetli olduğu etkinlikleri, Ankara ATO Congressium’da hayata geçirecek. 1 Mayıs Çarşamba günü saat 14.00’te “Tozkoparan İskender”, 15.00’te “Mehmed: Fetihler Sultanı”, 16.00’da “Gönül Dağı”, 2 Mayıs Perşembe günü saat 16.30’da “Kod Adı Kırlangıç” dizilerinin oyuncularının imza günlerinde, sevilen TRT dizilerinin kahramanları sevenleri ile buluşacak.

1 Mayıs saat 20.00’de gerçekleşecek ve TRT 1, TRT 2, TRT Müzik, TRT Türk, TRT Avaz ve TRT Kürdi ekranlarından ve TRT radyolarından canlı yayınlanacak özel konser ve 2 Mayıs saat 18.00’de gerçekleşecek “Rafadan Tayfa Müzikali” ile davetlilere unutulmaz anlar yaşatılacak.

ATO Congressium’da 2 gün boyunca yer alacak “60. Yıl Özel Sergisi”nde ise Türk yayıncılığının mimarı olan TRT’nin 60 yıllık hikâyesi ve tecrübesi, birbirinden değerli eserlerle aktarılacak.